Kartka z kalendarza
8 czerwca 1810 roku w Saksonii na świat przyszedł Robert Alexander Schumann – niemiecki kompozytor epoki romantycznej. Jako dziecko sporadycznie pobierał lekcje gry na fortepianie i dopiero w wieku dwudziestu dwóch lat rozpoczął intensywne ćwiczenia. Szybko jednak doszedł do wniosku, że szczególnie słabym ogniwem w wykonawstwie fortepianowym są jego palce serdeczne. Aby je wzmocnić, przywiązywał je na noc sznurkami do powały, co jednakże miało opłakany skutek – stracił w nich czucie, a w prawej ręce doszło do niedowładu. Długotrwałe leczenie nie przyniosło efektu, więc Schumann zainteresował się kompozycją. Obok zainteresowań muzycznych, rozwijał się także literacko. Założył czasopismo muzyczne, które redagował przez dziesięć lat pod kilkoma pseudonimami: jako pełen temperamentu i entuzjazmu Florestan, rozmarzony Euzebiusz i dojrzały, spokojny Raro. Chciał w ten sposób przedstawiać różnorodne poglądy na sztukę, także krytykując zły smak muzyczny ówczesnego społeczeństwa. W wieku trzydziestu lat poślubił znaną pianistkę – Clarę Wieck. Po jednym z koncertów na dworze wiedeńskim, gdzie występowała jego małżonka, monarcha grzecznościowo zwrócił się do kompozytora: „czy pan jest również muzykalny, panie Schumann?”. Niestety, po niespełna piętnastu latach małżeństwa, zaczęła ujawniać się choroba psychiczna kompozytora. Był on świadomy tego problemu i pomimo sprzeciwu rodziny postanowił ostatnie lata życia spędzić w zamkniętym zakładzie, by nie być ciężarem dla bliskich. Po jego śmierci Clara kontynuowała karierę pianistyczną, popularyzując również kompozycje męża, który obok pieśni i symfonii, napisał też wiele miniatur fortepianowych. Schumann przyjaźnił się z Wagnerem, chociaż obaj bardzo różnili się charakterem. Wagner mawiał o nim, że jest wspaniałym człowiekiem, ale ciągle milczy. Schuman natomiast miał zwyczaj mówić: „lubię Wagnera, ale zdecydowanie za wiele mówi”.
Inny niemiecki kompozytor, Richard Strauss, urodził się 1 czerwca 1864 roku w Monachium. Zarówno w operach, jak i w poematach symfonicznych, Strauss unowocześniał orkiestrację i poszukiwał nowych źródeł powstawania dźwięku. W swojej Symfonii alpejskiej i Don Kichocie zastosował instrument o nazwie „Windmaschine”, mający naśladować wycie wiatru. Utwory Straussa uchodziły za wyjątkowo trudne technicznie. Po jednym z koncertów kompozytor podszedł do dyrygenta z podziękowaniami i gratulacjami za wykonanie walca z opery Kawaler srebrnej róży. Wówczas ów dyrygent odparł: „Napisać taką muzykę, to każdy by potrafił, ale wykonać ją, to dopiero trzeba być artystą!”
W Bergen, 15 czerwca 1843 roku, na świat przyszedł norweski kompozytor okresu szkół narodowych w drugiej połowie XIX wieku – Edward Hagerup Grieg. Jednym z najbardziej znanych jego dzieł jest I Suita Peer Gynt składająca się z czterech części: Poranek, Śmierć Azy, Taniec Anitry, W grocie Króla Gór. Grieg już za życia był bardzo cenionym artystą. Otrzymał wiele odznaczeń honorowych oraz tytułów, m.in. tytuł doktora honoris causa uniwersytetu w Cambridge oraz Oksfordzie. Przyjaźnił się z Brahmsem i Czajkowskim. Występował do końca życia – zmarł podczas podróży do Anglii na kolejne tournee koncertowe. Był najpełniejszym wyrazicielem istoty muzyki norweskiej, a wiele jego utworów nawiązuje do tradycji i kultury skandynawskiej. Nazywany bywa „Chopinem Północy”. W uznaniu zasług kompozytorskich, został uhonorowany przez króla Norwegii orderem. Wręczenie odznaczenia odbyło się w bardzo podniosłych okolicznościach, a sam Grieg czuł się wyjątkowo zaszczycony tym wyróżnieniem. Pod koniec ceremonii podziękował królowi za wszystkie honory, po czym schował order do kieszeni, która we fraku znajduje się… z tyłu.
Igor Fiodorowicz Strawiński urodził się 17 czerwca 1882 roku w Oranienbaum k. Petersburga. Był jednym z najwybitniejszych kompozytorów rosyjskich i europejskich XX wieku. Obok instrumentacji studiował także prawo, natomiast zasad teorii muzyki uczył się sam. W Paryżu odbyło się premierowe wykonanie jego Święta Wiosny. Niestety nowatorskie rozwiązania kompozytorskie zastosowane w tym balecie spotkały się z kompletnym niezrozumieniem ze strony słuchaczy, co doprowadziło do słynnego skandalu. Protesty i gwizdy wśród publiczności były tak głośne, że uniemożliwiły wykonawcom dokończenie spektaklu. Dopiero rok później jego wystawienie zakończyło się sukcesem. Pablo Picasso wykonał w Rzymie portret Strawińskiego, który kompozytor zabrał ze sobą, opuszczając Włochy. Na granicy na nic jednak zdały się jego tłumaczenia, że jest to dzieło sztuki z jego podobizną. Celnicy jednogłośnie orzekli bowiem, iż jest to „wyraźnie wojskowy plan fortecy”.
20 czerwca 1819 roku w Kolonii urodził się Jacques Offenbach – twórca operetki francuskiej. Jego dzieła są melodyjne i świetnie zinstrumentowane, a wiele z nich do dziś na stałe utrzymuje się w repertuarze największych teatrów świata. Poza około 90 operetkami, napisał także kilka pozycji pedagogicznych na wiolonczelę. Offenbach posiadał podwójne obywatelstwo, co stanowiło ogromny problem podczas wojny francusko-pruskiej. Niemcy uważali go za Niemca, natomiast Francuzi – za Francuza. W tej sytuacji kompozytor tułał się po Europie w poszukiwaniu schronienia i spokoju, jednakże niestabilna sytuacja polityczna i bankructwa teatrów muzycznych uniemożliwiły dalszy rozwój jego kariery. W paryskim środowisku artystycznym znany był ze swoich umiejętności pisania muzyki do najrozmaitszych tekstów. Gdy jego przyjaciel Victorien Sardou dostał nominację do Akademii Francuskiej, Offenbach w ciągu jednej nocy stworzył muzykę do jego przemowy z podziękowaniami.
Co jest grane?
W działalności filharmonicznej czerwiec jest miesiącem zawieszonym w nieokreślonej czasoprzestrzeni – część instytucji kulturalnych zakończyła już sezony artystyczne, niektóre kończą je właśnie teraz; nie rozpoczęły się jeszcze na dobre wakacyjne projekty i letnie koncerty. Jednakże nie ma się czym martwić! Artyści nie pozwolą nam się nudzić i również w tym „zawieszeniu” zaproszą nas na wiele ciekawych wydarzeń.
1 czerwca w większości instytucji kulturalnych świętowany jest oczywiście Dzień Dziecka. Jedną z ciekawszych propozycji w tym dniu są audycje filmów animowanych – Grufołak oraz Dziecko Grufołaka, z muzyką graną na żywo przez Orkiestrę Filharmonii Krakowskiej. Są to dwie krótkometrażowe bajki, które powstały na podstawie ilustrowanych książek o tych samych tytułach. Autorem muzyki do animacji jest René Aubry. Koncert będący częścią obchodów 150-lecia Miasta Katowice i wydarzeniem towarzyszącym Festiwalowi Muzyki Filmowej w Krakowie, odbędzie się w sali koncertowej NOSPR w Katowicach.
Gratka dla miłośników fletni i fletów – 5 czerwca z Filharmonią Opolską wystąpi dwoje solistów: Jagoda Krzemińska (flet) i Dima Chaaback (fletnia). Młoda polska flecistka, obecnie studentka w klasie profesora Artauda w Ecole Normele de Musiqc de Paris Alfred Cortot, wraz z towarzyszeniem orkiestry wykona Koncert fletowy d-moll Carla Philippa Emmanuela Bacha. Natomiast Dima Chaaback, urodzony na Ukrainie, również zaczynał naukę muzyki od fletu, ale już jako uczeń koncertował na wielu rodzajach fletów i fletni. Dla opolskiej publiczności zagra muzykę filmową oraz folk symfoniczny.
Dzień później wracamy do Katowic, by dalej delektować się pięknymi dźwiękami fletu. W sali koncertowej NOSPR wystąpi Denis Bouriakow – urodzony na Krymie, od dziecka robiący spektakularną karierę muzyczną, obecnie pierwszy flecista nowojorskiej Metropolitan Opera. Jego katowicki recital złożony jest ze sztandarowych pozycji fletowych, m.in. Joueurs de Flûte op. 27 Alberta Roussela, Sonatin na flet i fortepian Dutilleux i Sancana oraz fletowych transkrypcji utworów skrzypcowych, m.in. Sonaty skrzypcowej A-dur Césara Francka. Przy fortepianie towarzyszyć będzie Andrzej Jungiewicz.
12 czerwca sezon kończy Polska Filharmonia Bałtycka w Gdańsku. Z tej okazji z orkiestrą wystąpi światowej sławy artysta, znakomity skrzypek – Maxim Vengerov, który wykona Koncert skrzypcowy d-moll op. 47 Sibeliusa. Poza tym w programie również Kaprys hiszpański op. 34 Rimskiego-Korsakova oraz V Symfonia B-dur op. 100 Prokofieva. Orkiestrę poprowadzi Vag Papian.
Ostatni koncert w tym sezonie odbędzie się również w Łodzi, gdzie 18 czerwca Filharmonia Łódzka zaprasza na Maraton Beethovenowski. Podczas jednego, niezwykłego koncertu, usłyszeć można będzie trzy kolejne Koncerty fortepianowe Beethovena: I C-dur op. 15, II B-dur op. 19 i 3-c-moll op. 37. Wszystkie wykona jeden pianista – Alexei Volodin, urodzony w Petersburgu, absolwent Konserwatorium Moskiewskiego. Orkiestrę poprowadzi Daniel Raiskin.
Po raz trzeci wybierzmy się do Katowic. Tam, w ramach cyklu koncertów „recitale mistrzowskie” na scenie wystąpi pięciu wiedeńczyków. W ich wykonaniu trzy kompozycje. Trio g-moll Op. 8 Chopina w opracowaniu z altówką zamiast skrzypiec - utwór niezwykle osobliwy, łączący echa muzyki Mozarta, Schuberta i Beethovena sprawnie splecionej stylem brillant, ale jednocześnie mało chopinowski; zajmuje czołowe miejsce w polskim kanonie utworów kameralnych. Drugą propozycją na ten wieczór jest niedawno odkryty Kwintet fortepianowy Es-dur op. 17 Józefa Nowakowskiego, lekko zabarwiony polskim folklorem. Wreszcie arcydzieło z dziedziny kameralistyki: Kwintet fortepianowy A-dur „Pstrąg” op. posth. 114 Schuberta, które swój tytuł zawdzięcza wariacjom na temat znanej pieśni, zawartych w jednej z części utworu. Wśród muzyków z Filharmonii Wiedeńskiej wystąpi również Polak – Jurek Dybał, przedstawiciel polskiej szkoły kontrabasowej, należącej obecnie do najlepszych na świecie.
Tegoroczna wiosna kończy się wyśmienitymi koncertami z udziałem światowych klasy muzyków, ale jeszcze nie wszystkie wakacyjne plany i oferty muzyczne dopięte są na ostatni guzik. Miejmy zatem nadzieję, że lato prawdziwie zaskoczy nas jeszcze ciekawszymi, bogatymi wydarzeniami i pozostawi piękne, melodyjne wspomnienia!
Jowita Opyd
Aktualny numer - Strona główna |
Powrót do poprzedniej strony |
© 2010-2019 Stowarzyszenie Salon Literacki.
Kopiowanie treści zawartych w serwisie wyłącznie za zgodą Redakcji i podaniem źródła pod cytowanym fragmentem, w przypadku portali internetowych - linkiem do serwisu salonliteracki.pl.
