c.d.
umiejętność myślenia, które nie dotyczy chwili tu i teraz, ale sięga szeroko i daleko, która pozwala zobaczyć następstwa i różne skale czasowe, również te odległe, jest kompetencją kluczową. cechę tą posiadają liderzy korporacji, bo zapewnia im rozwój i radzenie sobie z kryzysami. bardzo pożądane jest, aby takim myśleniem wykazywali się też, a może zwłaszcza, przywódcy organizacji międzynarodowych oraz rządzący krajami. jest to niestety rzadkość w obecnych czasach, do władzy prą bowiem ludzie, którzy „nie rozumieją, że nie rozumieją”.
dlaczego jednak kompetencja ta jest kluczowa? myślę że z powodu szybkich zmian. świat jest obecnie na ścieżce niezrównoważonego, nieewolucyjnego ale wręcz rewolucyjnego rozwoju. nie jesteśmy w stanie przewidzieć zmian technologicznych jakie dokonają się w przeciągu najbliższych pięciu lat. nie możemy tego przewidzieć nawet w kontekście trzech lat, ponieważ nadciąga era sztucznej inteligencji. skoro nie wiemy co się zmieni, nie możemy planować przeciwdziałania skutkom tych zmian. nie możemy się chronić.
czy znaczy to, że jesteśmy skazani na porażkę? nie, myślenie systemowe połączone jest z innymi umiejętnościami skrywanymi przez nasz mózg i jest czubkiem góry lodowej całego zestawu posiadanych kompetencji, zwanego inteligencją emocjonalną, lub nawet nową jej odmianą – inteligencją odczuwania systemowego. i tak, poza umiejętnością kontrolowania świata bardzo ważna jest też umiejętność zwaną kontrolą emocji. jeśli nie mamy na coś wpływu lub nie możemy czegoś osiągnąć, do nas należy decyzja jak na ten fakt zareagujemy, i jak szybko porzucimy aktywność skazaną na niepowodzenie, bądź szkodliwą w dłuższej perspektywie. rezygnowanie z działań, ograniczanie potrzeb czy też selekcja informacji może być oznaką wysokiego intelektu. do tego natomiast, nie wystarczy wgląd we własne emocje ale potrzeba szerokiej perspektywy i kontekstu, żeby ocenić realnie co obecna sytuacja czyni z naszymi emocjami, oraz jak z kolei one, wpływają na nasze postrzeganie świata i podejmowanie decyzji. potrzeba też świadomości sprawnie funkcjonującej w większej skali czasowej i przestrzennej. w większej skali okazuje się bowiem, że wygranie bitwy nie zawsze posuwa nas do wygrania wojny.
czy w myśleniu, a właściwie odczuwaniu systemowym nasz mózg działa tak jak komputer, analizując wielką bazę danych naszej wiedzy i naszych doświadczeń? nie, takie podejście byłoby czasochłonne i prowadziło by nas do wyczerpania. nasz mózg działa intuicyjnie. korzysta oczywiście z wewnętrznego zasobu wiedzy, ale bazuje też na dużej samoświadomości, która kieruje nasz umysł na właściwe ścieżki i podpowiada nam, które fakty i zdarzenia układają się w pewne prawidłowości, a które można odrzucić. podpowiada też, co jest prawdą, a co naszą nadinterpretacją. kto szybciej zrozumie zmieniającą się rzeczywistość, ten przetrwa lub zwycięży.