Tomasz Piekło (1983), poeta, od kilku lat obecny przede wszystkim na portalach poetyckich, redaktor magazynu Fragment, nadając debiutanckiej książce tak przewrotny tytuł, prowokuje odbiorcę do namysłu jeszcze przed lekturą, czy język wiersza jest (bywa? może być? powinien być?) kunsztownie zawiązany, czy raczej może niebezpiecznie splątany. Pewne w tej kwestii jest jedynie to, że słowa są niecierpliwe, wyrywają się spod skrzydeł, / chcą mówić same za siebie [Lekcja], a historie, / których nie opowiesz, będą krążyły / w innym obiegu [Lato, 1982].
Poezja po takim „ars-poetycznym” wyznaniu jawi się jako podstawowa i niezbywalna potrzeba, wręcz konieczność, a język wydaje się „metodą uporania się” z historiami, które (gdyby zostały) nieopowiedziane – i tak by krążyły gdzieś w metaprzestrzeni, szukały wyrazu. Poezja Tomasza Piekło jest w taki właśnie sposób spięta z życiem, przenika się z nim wzajemnie, refleksyjnie podpatruje codzienność, dyskretnie, nienachalnie - jak dziewczynę z ostatniego wiersza, która: siada przy szybie / po przeciwnej stronie, siedzenie w siedzenie, noga na nogę. Czyta i spogląda w moją stronę, / jeszcze niezapisaną. [Wstęp do Dziewczyny z książką]
Tematy, motywy, inspiracje i tropy w tekstach „Języka gordyjskiego” krążą po kilku orbitach: relacji damsko-męskich, przywoływania obrazów z przeszłości, trudu egzemplifikacji wewnętrznych dylematów, poszukiwań zarówno własnego „ja”, jak i optymalnego sposobu kontaktu z drugim człowiekiem; jak w pięknym wierszu, w którym wszystkie te elementy przecinają się, przenikają i splatają, i który przywołam w całości:
Miałem siedem lat, ona sześć warkoczyków.
Podobała mi się tak bardzo, że
któregoś dnia nasypałem jej piasku do oczu.
Istnieje wiele sposobów, by się wyrazić.
Eskimosi robią to poprzez pocieranie
nosami. Jedni wciągają, inni piją
kolorowe napoje. Wtedy jeszcze nie pisałem
wierszy. Miałem tylko piasek pod ręką.
Co prawda, mogłem pociągnąć ją za włosy,
ale bałem się,
że zostanę źle zrozumiany.
[Miałem siedem lat]
Rzeczywistość – chwilami tak realnie zapisywana, jakby poeta cierpliwie i z uwagą przyglądał się światu i szukał momentów, kiedy migawka ma odsłonić matrycę, tak literalnie przywoływana w poetyckim przetworzeniu (Wieczór, kiedy mówiłaś: lato jest czymś w rodzaju wymówki / od śmierci. Później leżeliśmy na łóżku w zupełnej ciszy. / Właśnie tak chciałem zrobić to z tobą. Zapamiętać. [Sierpień/Wrzesień]) - nie daje się wbrew pozorom w świecie wiersza Tomasza Piekło zbyt łatwo przyłapać. Przecież: wszystko jest umowne, poza słowami. [Górski], przecież budzisz się w środku snu, / gdzieś na zewnątrz. Nie wiesz, kto ci to zrobił, / nie pamiętasz imienia tego, przed którym // rozstąpiło się morze. Cały jesteś z przyszłości, / jak trafiony w splot. [Wracają nocą]. Jest więc wiele w „Języku gordyjskim” pastelowych, nieostrych obrazów, ale i one, mimo poczucia ulotności, impresyjności – uderzają celnością:
nawet najdłuższe milczenie kończy się kiedyś
śmiercią - obiecaj mi ten koniec
słowem. spakuj się
kiedy drzewa będą szeptać wiatr
i wróć
cokolwiek.
[nawet najdłuższe milczenie]
Teksty Tomasza Piekło są niezwykle eleganckie, pełne umiaru, w którym intymność nie jest ekshibicjonizmem, liryzm tkliwością, retrospekcje nie wynikają z taniego sentymentalizmu, a jeśli pojawia się ludzki dramat, to uderza mocno i skutecznie, ale opowieść o nim pozbawiona jest histerii czy choćby nadmiernej emfazy. I nawet świadomość nieuchronności przemijania nie budzi goryczy, raczej skłania do spokoju bliskiego stoickiej równowadze ducha: Na razie jesteśmy tutaj / przejazdem, ale któregoś dnia / zapuścimy korzenie. // Badamy grunt. / Czytamy Reznikoffa, oglądamy filmy / z Allenem. Jest pogoda. // Wyrośnie na nas piękna trawa. [Sielanka] czy Zima odeszła od nas, choć wciąż zbyt chłodno, / by się puścić, więc zaciskają dłonie na sobie / nasze cienie, wyprowadzane na spacer. // Szkolne wycieczki nad rzeką topią kukłę, tak / jak my kiedyś. Wszystko się powtarza. [Dwudziesty pierwszy]
„Język gordyjski” nie wymaga miecza - rozwiązuje się powoli, stopniowo, pozwala tym samym coraz bliżej podejść do świata tych wierszy, do świata „Bajek”, „Listów, skrawków” czy „Podwieczorków” (jak zatytułował autor poszczególne części książki), do świata, w którym raz krzyżuje się kilka szlaków powietrznych / i kręci się w głowie od patrzenia w górę [Tutaj przecina się kilka szlaków], a z którego innym razem niepokojąco wyłania się klaustrofobiczny pokoik / z O’Harą, Ginsbergiem, Berrymanem - wielka przestrzeń w książkach. O nas / ani słowa [List do ciebie]. W każdej z odsłon jest to świat, do którego warto zajrzeć oczami autora.
Izabela Fietkiewicz-Paszek
Autor: Tomasz Piekło
Tytuł: Język gordyjski
Wydawca: Fragment, Bogdan Zdanowicz, Kraków 2010
Aktualny numer - Strona główna |
Powrót do poprzedniej strony |
© 2010-2019 Stowarzyszenie Salon Literacki.
Kopiowanie treści zawartych w serwisie wyłącznie za zgodą Redakcji i podaniem źródła pod cytowanym fragmentem, w przypadku portali internetowych - linkiem do serwisu salonliteracki.pl.