Drukuj
Anna Spólna - Dialogi z Mickiewiczem

Rzadko kiedy czytanie prac naukowych spoza mojego zakresu wykształcenia humanistycznego daje mi satysfakcję. Takim wyjątkiem jest praca dr Anny Spólnej Dialogi z Mickiewiczem. Aktualizacje tradycji romantycznej w nowej i najnowszej poezji polskiej.

Czemu jest ona wyjątkiem? Z prostej przyczyny: pokazuje w prosty i klarowny sposób, że mimo upływu prawie 200 lat poezja romantyczna wciąż wywiera spory i wymierny wpływ na poezję z końca XX i początków XXI w. Autorka daje nam przy tym na swej naukowej tacy smakowite kąski w postaci najbardziej znanych polskich poetów współczesnych jak Świetlicki, Różycki czy Podsiadło.

Przyznam się na wstępie, że nie przepadam za twórczością polskiego Romantyzmu, ba, jestem w swoich zapędach bardziej radykalny i uważam, że takie ramoty jak np. Dziady, Nie-Boska komedia już dawno powinny wylecieć ze szkolnych spisów lektur. Na pewno na mój stosunek do tej epoki ma też wpływ intensywne „zajeżdżanie  romantycznej kobyły” przez stada grafomanów publikujących w necie.

„Im większy ból, tym większy fun” – tak powiedział w jednym z odcinków serialu dr House lecząc masochistę – i coś w tym jest, bo czytając kolejne rozdziały pracy Anny Spólnej uśmiechałem się coraz szerzej. Czemu? Bo autorka uświadamia nam, którzy bawimy się mniej lub bardziej na poważnie w pisanie poezji, że jesteśmy nieuleczalnymi romantykami – „myśmy wszyscy z nich”. I choć Dialogi mówią o związkach polskiej poezji współczesnej z Mickiewiczem, to ja w duchu dośpiewywałem sobie kolejne podobnie „niebezpieczne” związki, jak np. szereg Słowacki- Baczyński-Honet.

O takowych wpływach i piętnach literackich oraz pozaliterackich, bo wkraczających polityczno-patriotycznie w rejony aberracji umysłowych pisali m.in. Janion i Rymkiewicz w swoich pracach o charakterze eseistycznym. Ja, omawiając pracę Anny Spólnej od końca, zdradzę, że współczesnym aberratom patriotyczno-romantycznym poświęcony jest przedostatni rozdział Dialogów, gdzie poczytamy o poezji Rymkiewicza, Wencla i nawet o tzw. wierszach smoleńskich, a wszystko to w kontekście nawrotu mesjanistycznego rotawirusa spod skrzydeł Jarosława Kaczyńskiego.

Najciekawsze są dla mnie jednak rozdziały, w których autorka omawia romantyczne tropy – od czystych nawiązań i kontynuacji po parodie i dekonstrukcje – w polskiej poezji ostatnich 20 lat. Mamy tu Marcina Świetlickiego, Jacka Podsiadłę, Tomasza Różyckiego (ciekawe jest zwłaszcza spotkanie Mickiewicza z Cioranem w poezji tego ostatniego). Anna Spólna pokazuje również, że Mickiewicz miał wpływ na pisanie takich autorów jak Bohdan Zadura, Marcin Kurek, a nawet Agnieszka Mirahina (!). Wcześniej autorka pokazuje nam także wpływa paradygmatów romantycznych na twórczość takich klasyków jak Jarosław Iwaszkiewicz i Tadeusz Różewicz.

I tu wychodzi na jaw kolejna zaleta pracy Anny Spólnej – ktoś, kto nie lubi prac naukowych, nie znudzi się nią szybko, gdyż Dialogi można czytać w dowolnej kolejności, traktując rozdziały jak osobne eseje o ulubionych twórcach. Jeśli zaś czytelnik zadaje sobie pytanie „dlaczego, kuchnia, Mickiewicz”, to odpowiedź znajdzie w rozdziale pierwszym, gdzie Spólna analizuje szkolno-państwowo-lekturowe przyczyny naszego romantycznego zatrucia.

Więcej  Państwu nie zdradzam, bo odebrałbym wam w ten sposób duża porcję intelektualnej przyjemności. Bo praca Anny Spólnej pokazuje w przewrotny sposób, że nawet kontestując „balast romantyczny” i wchodząc z nim w polemiki multiplikujemy mimowolnie wirusa wieszcza Adasia i przekazujemy go kolejnym generacjom. Po lekturze Dialogów sam zacząłem się ze zgrozą zastanawiać ile Mickiewicza mieszka w Podlipniaku. Na serio. No może na pół.

Serdecznie polecam!

Paweł Podlipniak

Autor: Anna Spólna
Tytuł: Dialogi z Mickiewiczem. Aktualizacje tradycji romantycznej w nowej i najnowszej poezji polskiej
Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Techniczno-Humanistycznego im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu, Radom, maj 2018
Format: 240x170, 392 strony
ISBN: 978-83-7351-842-1

 

Aktualny numer - Strona główna

Powrót do poprzedniej strony


© 2010-2019 Stowarzyszenie Salon Literacki.
Kopiowanie treści zawartych w serwisie wyłącznie za zgodą Redakcji i podaniem źródła pod cytowanym fragmentem, w przypadku portali internetowych - linkiem do serwisu salonliteracki.pl.