Drukuj
Cerkiew w Białym Borze

Jerzy Nowosielski to jeden z najoryginalniejszych polskich malarzy drugiej połowy XX wieku. Połączenie wpływów surrealizmu z fascynacją wschodniogalicyjskim malarstwem ikonowym, nieustannie ponawiane próby przekroczenia granicy pomiędzy „cielesnym” i „duchowym", „świeckim" i „świętym", „sacrum" i „profanum", łączenie sztuki figuratywnej i abstrakcyjnej oraz charakterystyczna wyraźna linia i przywiązanie do palety ciepłych barw tworzą niepowtarzalny i rozpoznawalny styl artysty.

Kiedy w latach 90. parafia greckokatolicka w Białym Borze zaprosiła Jerzego Nowosielskiego do zaprojektowania cerkwi, artysta uznał, że to znakomita okazja, żeby przenieść malarstwo w trzeci, architektoniczny wymiar.  Cerkiew, która weszła do kanonu polskiej architektury, stoi w otwartym krajobrazie, w pewnym oddaleniu od zabudowań i drogi. Płaska fasada z dużymi płaszczyznami bieli, odcina się od koloru nieba. Jest zarazem powtórzeniem wewnętrznego ikonostasu – ważne jest to, kiedy odbywają się uroczystości Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy gromadzące kilka tysięcy wiernych – wtedy nabożeństwo odbywa się na zewnątrz, a kościół pełni rolę prezbiterium.

Z białą fasadą kontrastuje wnętrze – ciemne, intensywne kolory, niewielkie okna wpuszczające mało światła. Zagłębiona główna nawa przywodzi na myśl wczesnochrześcijańskie baptysterium. Mamy wrażenie, że Nowosielski sięgając do tradycji, odczytuje wszystkie elementy na nowo, reinterpretuje. Niezbędny w cerkwi ikonostas jest zredukowany do trzech arkad, symbolizujących wrota carskie i diakońskie oraz dwóch ikon. Zamiast bogatego bizantyjskiego zdobnictwa jest tylko gra kolorów i form. To wnętrze ma zarazem skłaniać do wyciszenia – stąd prostota, ale i poruszać – temu służą mocne akcenty kolorystyczne i malarskie, jak choćby patrzący na nas z niewielkiej, wyciętej w suficie kopuły Chrystus Pantokrator.

Ta cerkiew to najpełniejsza realizacja, opus vitae Nowosielskiego. I pomimo, że mówimy o dziele architektonicznym, całość sprawia wrażenie bardziej „namalowanej” niż „zaprojektowanej”.

Maria Jaśminowska

Cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogarodzicy
Biały Bór (woj. zachodniopomorskie), ul. Ks. Bazylego Hynka
Wybudowana w latach 1992-1997 według projektu profesora Jerzego Nowosielskiego we współpracy z architektem Bogdanem Kotarbą.

 


 

Cerkiew w obiektywie

Aktualny numer - Strona główna

Powrót do poprzedniej strony


© 2010-2019 Stowarzyszenie Salon Literacki.
Kopiowanie treści zawartych w serwisie wyłącznie za zgodą Redakcji i podaniem źródła pod cytowanym fragmentem, w przypadku portali internetowych - linkiem do serwisu salonliteracki.pl.